1944

1944, een jaar van valse hoop

Op 6 juni 1944 komt eindelijk de dag waar bezet Nederland al jaren verlangend naar uitkijkt: in Normandië landen de geallieerden op het strand. De bevolking gaat ervan uit dat de langverwachte bevrijding voor de deur staat, maar dat valt bitter tegen. 1944 wordt een jaar van verstoorde verwachtingen. Als op 4 september Antwerpen wordt bevrijd en de Britse radio het fake news meldt dat Breda in geallieerde handen is, kent de vreugde geen grenzen. Op dinsdag 5 september, Dolle Dinsdag, gaat heel Nederland met vlag en wimpel de straat op in afwachting van de bevrijders. Maar er komt niemand, de Nederlandse grens was nog niet eens bereikt. Kort daarop begint Operatie Market Garden, die bedoeld was als een snelle doorstoot naar Duitsland. De geallieerde opmars loopt echter vast in een trage strijd die in delen van Zuid-Nederland een spoor van verwoesting trekt.

Aan het einde van het jaar is Zuid-Nederland bevrijd, maar die vrijheid blijkt chaotischer en moeilijker dan verwacht. Boven de rivieren is het verzet actiever dan ooit met aanslagen en stakingen. Terwijl NSB'ers op de vlucht slaan, schuwt de ezetter geen middel meer om de binnenlandse onrust de kop in te drukken. Wanneer een strenge winter aanbreekt, is duidelijk dat bezet Nederland nog een loodzware tijd wacht.

Jan van Oudheusden was tot zijn pensionering in 2014 provinciaal historicus van Noord-Brabant. Hij leverde bijdragen aan de seriewerken Documentaire Tweede Wereldoorlog (1990-91) en De Tweede Wereldoorlog met eigen ogen (1995-96). Samen met anderen schreef hij Tussen vrijheid en vrede. Het bevrijde Zuiden september ’44 – mei ’45 (1994). Ook werkte hij mee aan Het jaren 40 boek (2008). In 2014 publiceerde hij het beeldverslag Noord-Brabant ’40-’45.

Erik Schumacher (1983) is journalist en historicus. Hij schreef voor diverse kranten en tijdschriften. In 2016 verscheen zijn boek Mau en Gerty - Een Joodse liefdesgeschiedenis tussen volksverhuizingen en wereldoorlogen. In 2017 schreef hij het derde boek in de serie Leven in bezet Nederland: 1942, oorlog op alle fronten.